Het geheim van een succesvolle meertalige opvoeding

Deze met inkt geschilderde afbeelding van de Japanse kalligrafiekunstenaar Ryujin Kobayashi verbeeldt het belangrijkste geheim van succes als het gaat om ervoor te zorgen dat tweetalig opgevoede kinderen actief twee talen gebruiken.

Het karakter wordt in het Japans uitgesproken als "en" en kan in het Nederlands worden vertaald als "lot". In termen van het pad van meertaligheid stel ik voor dat het doel van elk gezin geworteld is in de twee eenvoudige letters van "en": de "E" van ervaring en de "N" van noodzaak.

Het is een feit dat deze twee voorwaarden – ervaring en noodzaak – de kern vormen voor tweetalig succes. De eerste voorwaarde, het voldoende gestimuleerd worden in een taal – de taal ervaren – is te zien als de brandstof die een goede en gestage vooruitgang in elke taal mogelijk maakt. Als een kind een taal niet voldoende hoort, kan het tot op zekere hoogte passieve vaardigheden ontwikkelen, maar zal het de taal niet actief kunnen spreken.

Het ervaren van taal is een eerste voorwaarde voor elk gezin met een tweetalig doel. Er is ook een tweede voorwaarde: Noodzaak. Als een kind geen noodzaak ervaart om actief de minderheidstaal te spreken die thuis wordt gesproken (meestal omdat het met anderen in de meerderheidstaal kan communiceren), ondermijnt deze niet-bestaande noodzaak vaak de motivatie van het kind om de minderheidstaal te gebruiken.

Een uitzondering op deze algemene "regel" komt voor wanneer ouders met een minderheidstaal in staat zijn om hun kinderen van jongs af aan te leren om in deze taal met hen te communiceren, zelfs als de ouders duidelijk ook kennis hebben van de meerderheidstaal. Met andere woorden, door deze waargenomen noodzaak wordt de ouder-kind band gevormd in de minderheidstaal en raakt het kind eraan gewend om de taal actief te blijven gebruiken.

Als kinderen de minderheidstaal niet zo actief gebruiken als de ouders zouden willen, kan dit probleem meestal worden toegeschreven aan tekortkomingen wat betreft ervaring en noodzaak. Als er onvoldoende taalaanbod is in de minderheidstaal, zijn kinderen niet in staat om op een ontspannen en zelfverzekerde manier te groeien naar het gebruik ervan. En als er geen communicatieve noodzaak is voor het gebruik van de minderheidstaal zullen kinderen alleen de meerderheidstaal gebruiken. Kinderen zijn bovenal gewoon pragmatisch als ze op hun meer ontwikkelde taal vertrouwen om te communiceren – vooral in situaties waarin er, vanuit hun perspectief, geen echte reden is om dat niet in die sterkere taal te doen.

Om actieve taalvaardigheden te ondersteunen, heb ik me in mijn werk met meertalige gezinnen – zoals in de counselingsessies die ik zo graag doe via HaBilNet – jarenlang bewust gericht op deze 'kernelementen' door de volgende centrale vraag te stellen:

Hoe kunnen ouders zowel de zo nodige ervaring met de minderheidstaal versterken als de behoefte vergroten om die daadwerkelijk te spreken, en zo grotere vooruitgang voor hun kinderen op de langere termijn mogelijk maken?

Hoewel elk gezin anders is en de antwoorden op deze vraag dus sterk zullen verschillen, is de vraag zelf de cruciale uitdaging waarmee alle ouders op hun tweetalige reis worden geconfronteerd. Omdat deze reis in de loop van de tijd verandert, is het ook een vraag die steeds opnieuw moet worden beantwoord – met nieuwe antwoorden als de omstandigheden daarom vragen.

Het geheim van tweetalig succes is daarom eenvoudig: gezinnen moeten voldoen aan de twee "kernvoorwaarden" – ervaring en noodzaak. In die zin lijkt wat er gedaan moet worden eenvoudig genoeg, maar afhankelijk van de situatie kan het een grote uitdaging zijn om die voorwaarden te realiseren. En toch, lieve ouders, door jullie voortdurende inspanningen om zo goed mogelijk aan deze twee voorwaarden te voldoen, dag na dag en jaar na jaar, zullen jullie het steeds groeiende succes – de steeds naderende bestemming – van jullie tweetalig pad ervaren.